Jezioro Garbaś

Jezioro Garbaś

Długie i wąskie jezioro rynnowe, otoczone wzgórzami. Brzegi na ogół wysokie, zbudowane z piasków i żwirów wodnolodowcowych (osadzonych przez wody płynące pod lądolodem skandynawskim w okresie zlodowacenia bałtyckiego). Od zachodu porośnięte lasem świerkowo-sosnowym, od wschodu jezioro otaczają pola i gdzieniegdzie kępy lasu. Na południu jego przedłużeniem jest Jezioro Głębokie. Przy północnym krańcu jeziora znajdują się zagrody wsi Garbas.

Równolegle do rynny, w której leżą jeziora Garbaś i Głębokie, biegnie druga rynna oddzielona zalesionym grzbietem (prawdopodobnie ozowym), z jeziorami: Gatne i Siekierewo.

Garbaś – to akwen o cechach oligotroficznych . Strefa litoralna jest tu wąska, uboga w roślinność nawodną i zanurzoną. Pod względem rybostanu jest to jezioro sielawowo-leszczowe, przy tym obfite w ryby. Zamieszkują tam: leszcze, liny, okonie, szczupaki, płocie, węgorze, miętusy, sieje i sumy. Wodę ma czystą, w partiach głębokich o odcieniu granatowym, w płytszych – szaro-żółto-zielonym. Jest to jezioro o dnie piaszczystym, miejscami żwirowym (otoczaki), o gwałtownych spadkach stoków dna.

Przez jezioro prowadzi szlak kajakowy Rospudy. Na zachodnim brzegu, przy zatoce, znajduje się leśne pole biwakowe. W północnej części zachodniego brzegu wpada do Garbasia rzeczka Jaworówka, odprowadzająca wody z Jeziora Mieruńskiego. Na wschodnim brzegu znajduje się miejscowość Matłak, na której terenie odkryto ślady osadnictwa z okresu środkowej epoki kamiennej. Są to najstarsze ślady pobytu człowieka na Suwalszczyźnie.

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 137,5 ha do 152,5 ha. Zwierciadło wody położone jest na wysokości 163,3 m n.p.m. lub 164,0 m n.p.m. Średnia głębokość jeziora wynosi 20,9 m, natomiast głębokość maksymalna 48,0 m.

W oparciu o badania przeprowadzone w 2005 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości.